eS<uHAjMc Yja P}Sj {}Mr ÑMö Pcv?

}Øev hçyrñH

Yj eS<uHAj} {ÙrÌ©Atv¥ PrS{SMt} {Mu© |S}S cÌZj zS~ySÉ, AcØyS hmwMm, rS}S AvZZZ zSyMr P~Mei, YM} PÉ PrS ÉySZ jSMv— eS<uHAj} wÚM}S vS{ P{SÑvtSÉ c}{h2 eS<uH, VH} vS{ cb}yS eS<uH, eS<uHAj jM8AiM~v 2 XMfSy} 1869 ÉSM~, j8ôSv PwS}y2}, {S}S |Sv 30 jSvÚZSA} 1948, `A~ cM}AiM~v vSsÚ}S{ eoMÉ, Y} cH jSvMr hSv y~Úv? \Av P| ÉS\s YA>cS AeMZAiM~v, {SMv P|dSMv ÉAhv a} AxxAm_s Pmò PÉ|ÁA}mS c}~, PÉmS y~y? PrS{}S P| _Z Éy jSMvS, PÉmS YA{ jSAv¥ Y{S} <4mS _cmÌ Xv© }c{¥ eS<uHAj ÉDMcñ PrS ÉySZ zS~ zS~ csSZ yM~v¥ XÉÑM|Se YM2S~Mv} csS Y{}S jSAv, \Av P| XAÑØÉS} csS yM~AiM~v, PÉa Y{SMt} XjSvS vZ, ZÜÌM~} Pmim yZMra PÉ Éy Y{}S wAY¥ \Av Y{SMt} jSAr} jvc yM~a y~S ÑZ, Y{SMt} TwZS PsMc XMvc AciÌMrZ a<} iAy (avS} PySM~S vS A=j)¥ Ac1 Y{SMt} hS} wSMÅ PcSva AciÌMr  a<} {Mr} PcSva iSw PvZ Pcv?

‘~Me }MÑS {Ú7SzSZ’ AÉMv{S PsMc

_Z P~dSmS |S}S wYi rS}S PrS vSvSv jSZeSZ ySÉ cM}S¥ Pc\ uMvdSA~, Pc\ PvrSZ, Pc\ AÉòÚ}, Pc\ ySM2SZSv¥ PrS{}S XMvMc ÜÌM~ |Sa, AcØyS Pc\ Pc\ ÑZMrS P|Mr wS}i vS¥ cS}q, ÜÌM~ ÑZMrS PcSva c©SD AcØyS _{v {S}S{SA} dÚMvSdÚAv h~Mi P|, ZÜÌ~ y3 ÑMZ YMi, yS ySAY} P~Sc ÉSÑÉ c}Mi vS ySAY} ySZM} P|Mr AtMr¥ _ }c{mS Pcv ÑMö? vSvSv }SjNvArc t~ w}èM}} {Mu© {S}S{SA} c}Mi¥ cS}q, rSMt} }SjvHAr`M~S Y~StS¥ YyS} É}cSM}} AvMj} ySAÑvH hSZMi AyM(SÑ t{v c}Mr¥ rS}Sa {S}Mi, YyS} {}Mia¥ É{É©SmS Ñ~, Y~StS {r yS Y~StS ws AvMr AeMZ Pc\ Ac1 dÚMvSdÚAv iSYS Y} AciÌ zSyMr wS}Mi vS¥ ySôS}Sa ySt |SMö vS¥ Y} _cmS AyAöA} AjAvÉ ÑMö, PÉmS Ñ~ Pcy~ AvMj} tM~} Pc\ {}M~Z PÉZ t~ PÉZ AÑØMÉ} AvM2 c}Mi, rS} yt~S AvMr YyS} Xv© t~Mc {S}Mi¥ _<Mt} vSvSv t~Mc Y~StS Y~StS cM} É{sñv c}Miv P| Éy vS{c}S {SvÚÇ, rS<}Sa Ac1 Éy {SvÚMÇ} {ÙrÌ©Mr É{Sv zSMy AmAzMr }SeMiv vS¥ yS Éy jSZeSZ |SMöv vS¥ rS} {SMv cH }c{ {Mv ÑMö P|, Éy AÑØÉSZ dS}Sw vZ, |At Y{S} t~ {SM} PÉZ AÑØÉSmS zS~, |At aMt} t~ {SM} PÉZ AÑØÉSmS dS}Sw¥

_Z zSMy Ac1 YÉM~ Y{}S eS<uH} zSyvS`M~SMc YyS} dÚv c}Ai¥ _cmÌ PzMy PtdS t}cS} _c jv {SvÚÇMc Y{}S jSAr} jvc yA~¥ rMy É}cS} yS AyM}SuH t~, PcSva AtMcZ rS<} AhåS} y©yÑS} PvZ Pcv? Pc\ Pcv XAÑØÉS, XÉÑM|Se, _ Éy AvMZ {SsS fS{SZ vS¥ _r dÚMvSdÚAv PtMda Pcv {Mv ÑZ vS, Y} Ac PcSva ws Ai~ vS? Y{SMt} Éy AzAoMZS Pe{MÉ, cSmñÌMv Pcv dÚMvSdÚAv? PiSm}S _cmÌ eS<uH} P~dS Y} zSyvS PjSeSY cM} wYS} PhîS c}Mr wSM}S¥

yYMt} y~Mr wSM}S, YöS eS<uHAj Anc cH yM~AiM~v? cS}q, XAÑØÉS ÉDMcñ ÉSuS}qr Y{}S P| eO`M~S cAv PÉ`M~S cvM~ XAÑØÉS y©SwS}mS cH }c{ zHrÌMt} PyScSMyScS y©SwS} yM~ {Mv ÑZ¥ P|{v _c eSM~ hY PdM~ Y} _c eS~ ySAYMZ PtaZS, _ }c{ vSvSv eO¥ YM} _`M~S Ac cS}a cSMi ÉSÑMÉ} eO {Mv ÑMr wSM}? hS} AtMc PrS Y{}S X©ScÅMv} eO cAv, AÑM}S {SMv PrS P| X©ScÅv cM}¥ eS~ ySAYMZ hY dSaZS, XÉÑM|Se Y} yZcm c}S} {Mu© PÉZ \M§jvS PcSsSZ? XAÑØÉS PrS cH }c{ Zv©ScÅv,  Ac~ PdMZ Ñj{ c}S¥ _} {Mu© X©ScÅvmS PcSsSZ?

eS<uH Ac1 XAÑØÉSMc ‘AciÌ vS c}S’ {Mv c}Mrv vS¥ XAÑØÉS rS<} cSMi AÑØÉS} PhMZ XMvc PyAÅ AciÌ c}S, |S} ÅAå} <cSÅmS Xv© }c{¥ XAÑØÉSMc ArAv zS~ySÉS yM~ y©Sd©S cM}Miv, P| zS~ySÉS AtMZ |S}S Yç{q c}Mr YÉMi rSMt} {Mu©cS} zS~§mSMc yS<AhMZ PrS~S} PhîS c}Mr ÑMy¥ dÚMv} yt~S dÚv vZ¥ yt~S PrS _cZ dÚMv} wMs YmMc sSMc¥ XAÑØÉS AtMZ _Z wsmSMc PwA}MZ P|Mr ÑMy¥ y2Ác AvMZ Pc\ {S}Mr YÉMi, Y} _cmS y2Ác AvMZ rSMc {S}Mr |SaZSZ PyAÅ ÉSÑÉ ~SMe, vS y2Ác iSYS tS<AYMZ sScMr PyAÅ ÉSÑÉ ~SMe? y~Mr wSM}S P|, rS ÑM~ PrS {}Mr ÑMy¥ Ac1 y2Ác ÑSMra PrS {}Mr ÑMö, `A~ Y} wSÑS `A~Mr tÁjv {}Mi¥ _ t~ a t~ É}cS}— _Z {S}S Y} {}S} PsMc Pc\Z PyM}SMr wS}i vS¥

rSZ yYMt} _cmÌ yM~S, eS<uHAj cH yM~AiM~v y~Úv PrS¥ a<} P~dS`M~S Y{SMt} _cmÌ wYS t}cS}¥ XAÑØÉS y©SwS}mS YÉM~ cH? _mS PrS Pcy~ {S}S{SA} vS c}S rS vZ, _mS PrS _McySM} Y~StS zSMy jHyvmSMc zSyS} tÅñv¥ PÉ zSMy Y{SMt} PtMÅ zSyS Ñ~ vS Pcv? _Z P| Y{}S PiSm PsMc zSyAi yY ÑaZS {SMv Y}a Y}a AjAvÉ wSaZS, PÉZ AjAvÉ PwMr AeMZ YyS} PcMY PvaZS, rS} P| vSvSv }c{ AÑØÉS Y} _Z P| {S}S{SA}, ê{rSZ YÉS {SMv vSvSv P~Sz Y} ~Sz, rS} jMv©a {S}S{SA}¥ _Z Éy AciÌMc Xv© }c{ zSMy zSyMr hSZ¥ eS<uHAj} iAy mSAgMZ rS<} YtÅñMc P}Sj dÚv cM}, _mS cH }c{ PtÅ hS~SMöv Y} }SjvHAr c}Miv yY}S? <4 cM}S¥ PrS{}S vS c}M~ Y} Pc\ c}S} PvZ¥